کد مطلب:46610 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:90

گنجینه پرسمان » قرآن

معناي اين جمله چيست؟ قرآن لوح محفوظ است و فرقان لوح محو و اثبات؟

مشخص نشده كه آيا اين سخن حديث است يا نه؟ تا آن جا كه تحقيق شده به چنين سخني در كلمات معصومين(ع) دست نيافتيم.

اميدواريم كه در مكاتبات بعدي، سؤالات را دقيقتر و مستند مطرح نموده و مرجع مطالب مانند مطلب فوق را بيان نماييد.

قرآن و فرقان دو نام از كتاب آسماني ما مسلمانان است. در مورد لوح محفوظ و لوح محو و اثبات سخنان فراواني در روايات وارد شده و انديشمندان اسلامي (مفسران، متكلّمان، فلاسفه و عرفا) فراوان گفتهاند كه دراين مقال جاي بحث آنها نيست، ولي با استفاده از روايات ميتوان گفت:

اوّلاً: هر دو اصطلاح از قرآن اخذ شده است: بل هو قرآن مجيد في لوح محفوظ(1) و يمحو اللَّه ما يشاء و يثبت و عنده أمّ الكتاب.(2)

ثانياً لوح محفوظ و لوح محو و اثبات يك تركيب وصفي است. لوح چيزي است كه ميتوان روي آن نوشت.(3)

در اصطلاح لوح محفوظ عالم قضاي الهي را گويند كه همه حوادث به قلم تقدير الهي به ثبت رسيده است و كسي جز خداوند از آن آگاهي ندارد. هر چه در اين لوح نگاشته شود، تغيير نميكند، به طول مثال هر يك از انسانها داراي اجل حتمي هستند كه به هيچ عنوان قابل تأخير و تقديم نميباشد.

لوح محو و اثبات كه تقدير الهي در آن نگاشته ميشود، قابل تغيير و تبدّل است، به طور مثال اجلّ معلّقي وجود دارد، لكن اين اجل به سبب صدقه يا كار خير قابل تأخير افتادن است، همان طور كه در روايات وارد شده و يا اين كه به خاطر كارهاي سوء مثل عاق والدين و قطع رحم به جلو ميافتد.

مرحوم علامه مجلسي در مورد اين دو لوح ميفرمايند:(4)

آيات و اخبار دلالت دارند كه همه حوادث و وقايع عالم در دو لوح ثبت است: يكي لوح محفوظ، كه هيچ گونه تغيير در آن راه ندارد و مطابق علم خداوند است. ديگري لوح محو و اثبات، كه در آن چيزي ثبت گردد و سپس به خاطر مصالح بسياري كه بر خردمندان پنهان نيست، چيز ديگري بر خلاف آن به ثبت رسد، مثلاً در آن نوشته شود: عمر زير پنجاه سال است؛ بدين معنا كه مقتضاي حكمت پروردگار آن است كه اگر كاري انجام ندهد كه موجب كوتاهي يا طولاني شدن عمر او شود، پنجاه سال عمر ميكند. اين همان اجل معلّق است كه توضيح داده شد.

پي نوشتها:

1. بروج (85) 21 - 22.

2. رعد (13) آيه 39.

3. دانشنامه قرآن، ماده لوح.

4. بحارالأنوار، ج 4، ص 130.